Džon Viklif
71
u obiˇcajima, a idolopokloniˇcki simboli rimske crkve uklonjeni su iz
crkava. Ali uskoro se nemilosrdna oluja progonstva digla protiv onih
koji su se usudili da prime Bibliju kao svog vo ¯du. Engleski kraljevi,
žele´ci da uˇcvrste svoj prijesto podrškom Rima, nisu oklijevali da
žrtvuju reformatore. Prvi put u historiji Engleske bila je odre ¯dena
smrt na lomaˇci za uˇcenike evan ¯delja. Muˇcenik za muˇcenikom je
ginuo. Branioci istine, gonjeni i muˇceni, mogli su podi´ci svoj glas
samo Gospodu nad vojskama. Progonjeni kao neprijatelji crkve i
izdajnici kraljevstva, oni su nastavili da propovijedaju evan ¯delje
potajno, kriju´ci se u skromnim stanovima siromašnih, a ˇcesto i u
rupama i pe´cinama.
Usprkos bijesu progonstva, još je vjekovima nastavljen miran,
predan, ozbiljan i strpljiv otpor protiv pokvarenosti u vjeri. Krš´cani
onog ranog vremena nisu potpuno poznavali istinu, ali su nauˇcili da
vole Božju Rijeˇc, da žive po njoj i da strpljivo stradaju za nju. Mnogi
su žrtvovali za Kristovo djelo svoje zemaljsko blago, kao što su to
ˇcinili uˇcenici apostolskih dana., Oni koji nisu bili prognani iz svojih
domova radosno su pomagali svoju bra´cu u izgnanstvu; a kada su i
sami bili progonjeni, radosno su dijelili sudbinu izagnanih. Istina,
hiljade njih zastrašeni bijesom progonitelja iskupili su svoju slobodu
[78]
žrtvovanjem vjere, i napuštali su zatvor obuˇceni u pokajniˇcka odijela,
da tako pokažu svoje odricanje od vjera Ali nije bilo mali broj onih—
me ¯du kojima je bilo ljudi kako plemi´ckog tako i skromnog porijekla
—
koji su neustrašivo svjedoˇcili o, istini u tamniˇckim ´celijama, u
“
lolardskim kulama”, usred, muka i plamena, raduju´ci se što su
dostojni da poznaju “zajednicu Kristovih muka”. Filipljanima 3, 10.
Pristalice Rima nisu imale priliku da ostvare svoje namjere protiv
Viklifa dok je on bio živ, i njihova mržnja nije se mogla stišati sve
dok je Viklifovo tijelo ležalo mirno u grobu. Prema odluci crkvenog
sabora u Konstanci, ˇcetrdeset godina poslije Viklifove smrti spalili
su njegove kosti i pepeo bacili u obližnji potok. Jedan stari pisac
kaže: “Potok je odnio njegov prah u Avon, Avon u Severn, Sevem
u Bristolski zaljev, a ovaj u Ocean” Tako je Viklifov pepeo postao
simbol njegovog uˇcenja, koje!se raširilo po cijelome svijetu.
Zahvaljuju´ci Viklifovim spisima, Jan Hus, iz ˇCeške, odrekao se
mnogih zabluda rimske crkve i zapoˇceo djelo reformacije. Tako je
posijano sjeme istine u ovim dvjema me ¯dusobnoudaljenim zem-
ljama. Iz ˇCeške djelo se raširila u druge zemlje i pažnja ljudi bila je
