Historijski dodatak
533
su protestanti Francuske morali podnositi od strane dragonera —
vojnika Luja XIV, koji su maˇcem i ognjem “obra´cali” protestante na
katoliˇcku vjeru. God. 1685. je Luj XIV ukinuo Nantski edikt od god.
1598,
kojim je Henri IV zajamˇcio slobodu protestantima. Protestanti,
kojih je broj iznosio u Francuskoj 1.250.000, završili su svoj život
u tamnicama, na lomaˇcama, na galijama, a jedan dio njih uspio je
da se iseli u Englesku, Švicarsku i Holandiju. Francuska je na taj
naˇcin izgubila najbolji dio svog naroda, ljude marljive i poštene.
Od tog vremena zemlja je poˇcela siromašiti, a nezadovoljstvo u
samim katoliˇckim redovima pove´cavalo se iz dana u dan kako prema
sve´censtvu tako i prema razvratnom i rasipnom dvoru. Narod koji je
posmatrao zvjerstva koja su vršili jezuiti nad protestantima poˇceo
je polako gubiti vjeru u Boga. To je dovelo do ateizma koji se
ispoljio za vrijeme francuske revolucije. (Vidi: Chastel, Histoire du
Christianisme, tome IV. strana 203.).
Strana 220. Rat protiv Biblije. — Edikt izdan u Tuluzu god.
1229.
uspostavio je inkviziciju za one koji bi tajno ˇcitali Bibliju. Sve
one koji su ˇcitali Bibliju tajno i na narodnom jeziku progonilo se
[556]
kao divlje zvijeri. Ovaj edikt bio je pra´cen drugim sliˇcnim ediktima
u toku daljih. 500 godina. Krv muˇcenika je tekla kao voda. (Vidi:
Gaussen, Le Canon des Saintes Ecritures, vol. II, ch. VII; Petavel,
La Bible en France, ch. 2; D. Lortch, Histoire de la Bible en France,
ch. II.).
Strana 228. Vlada terora. — O odgovornosti crkvenih i državnih
vo ¯da za prizore francuske revolucije vidi W. M. Sloane “The French
revolution and Religions Reform”. S. Smiles, The Huguenots after
the Revocation, ch. 18.
Strana 231. Masa i privilegovani staleži. — O socijalnim prili-
kama prije revolucije vidi H. von Holst, “Lowell Lectures on the
French Revolution”; Taine, “Ancient Regime”.
Strana 233. Odmazda. — O pojedinostima u pogledu osvetnog
karaktera francuske revolucije vidi: T. H. Gill, The Papal Drama. bk.
10;
E. de Prossense, The Church and the French Revolution.
Strana 234. Zvjerstva vlade terora. — Vidi o tome M. A. Thiers,.
Histoire de la Revolution Francaise”. F. A. Mignet, “Histoire de la
Revolution Francaise”.
Strana 236. Širenje Svetog pisma. — Britansko i inozemno bi-
blijsko društvo, osnovano 1804. godine, uspjelo je do danas proširiti
